Polisin, Ölümle Sonuçlanan Biber Gazı Kullanımı İçin Flaş Karar! Anayasa Mahkemesi ‘Yaşam Hakkı İhlali’ Dedi

Anayasa Mahkemesi, polisin biber gazı kullanımıyla alakalı flaş bir karara imza attı. Karara dair bir basın açıklaması yayımlayan Anayasa Mahkemesi şu ifadeleri kullandı:

ANAYASA MAHKEMESİNİN KARARI İÇİN TIKLAYIN

Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümü 26/5/2022 tarihinde, Binali Camgöz ve diğerleri (B. No: 2019/36978) başvurusunda, Anayasa’nın 17. maddesinde güvence altına alınan yaşam hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir.

Anayasa Mahkemesi kararında polis müdahalesine ilişkin tutarsız açıklamalar yaptı. İhbar üzerine konuyu değerlendiren polis ekiplerinin, Anayasa Mahkemesi’nin açıkladığı bilgiler ışığında yerinde müdahale ettiği görülüyor. Kamu görevi icra eden polise karşı yapılan saldırıyı değerlendirmeye bile almayan mahkeme, polislerin kamu görevini yaptığını ve bu görevi yerine getirirken bağlı bulunduğu kanunlar çerçevesinde müdahale etmesi gerektiğini bilmiyor mu?

ZOR KULLANMA SIRASINDA ‘YAŞ’ BİR KRİTER DEĞİLDİR

Suç ve suç unsuru içeren kesin olan bir konuya müdahale eden kolluk kuvvetinin görevini yapmasını engelleyerek, kolluğa karşı saldırı gerçekleştiren kişinin yaşına değil; faaliyetine bakılır. Polise saldıran çocuğun yaşına değinen mahkeme kararında, çocuğun fiziksel özelliklerine dair detaylar da verilmelidir. Örnekleyecek olursak, çocuk koruma kanununa göre ‘çocuklara kelepçe takılmaz.’ Ancak; zorunlu hallerde çocuğun kaçmasını, kendisinin veya başkalarının hayat veya beden bütünlükleri bakımından doğabilecek tehlikeleri önlemek için kolluk tarafından gerekli önlem alınabilir. Şeklindeki madde yoruma açık bir durum olsa da, polis içinde bulunduğu duruma göre hareket edip gerekli gördüğü önlemleri almakla yükümlüdür.

KELEPÇE MÜDAHALE ARACI DEĞİLDİR

Kolluk, müdahale sırasında teçhizatında bulunan maddi güç unsurlarını orantılılık ve ölçülülük esasına göre kullanmaya tam yetkilidir. Kelepçe ise yakalanan, gözaltına alınan veya tutuklanan şüpheli veya sanığın ya da hükümlünün kaçmasını önlemek amacıyla kullanılır. Direnme veya saldırı karşısında, kelepçe ile müdahale yapılamaz. Kolluk kuvvetinin maddi güç müdahale araçlarının başında jop ve biber gazı gelmektedir. Polis maddi güç unsurlarını kullanırken içinde bulunduğu duruma göre ölçülü-orantılı olacak şekilde karar verir ve uygular.

Zor kullanma sırasında duruma göre alternatif tedbirler alınamayabilir. Kolluk, bağlı olduğu kanunlara göre, direnci kıracak ölçüde ve saldırıyı bertaraf edecek şekilde müdahalede bulunmak zorundadır.

ÖLÜM MESULİYETİ POLİSE YÜKLENEMEZ

Biber gazı, yetki belgesi olmadan kullanılması yasak olan, kolluğun maddi güç unsurlarındandır. Dolayısıyla polis, yasal olan maddi güç unsurunu, kanunlara bağlı olarak kullandığı takdirde karşı tarafta oluşan yaralanma veya ölümden sorumlu tutulamaz.

VALİLİK VE İDARE MAHKEMESİ KARARI DOĞRU

Yapılan incemeler sonucunda; Valilik polis memurları için soruşturma izni vermemiştir. Soruşturma izni verilmemesine dair yapılan itiraz sonucu, Bölge İdare Mahkemesi yeterli delil ve makul şüphe bulunmaması üzerine yapılan itirazları da reddetmiştir. İncelemeler sonucunda Anayasa Mahkemesi ‘Yaşam Hakkının Maddi Boyutu İhlali ve Yaşam Hakkının Usul Boyutu İhlali’ şeklinde karar vermiştir. Başvuruculara ise yargılama gideri olan 4.864,60 TL ve 225.000 TL manevi tazminatın müştereken ödenmesine hükmetmiştir.

POLİS GÖREV YAPAMAZ HALE GELDİ

Yargı mercilerinin, polisleri insan sıfatıyla değerlendirmemesi ve polisin bağlı olduğu kanunlara atıfta bulunmadan farklı kanunlar çerçevesinde değerlendirme yapıp kararlar vermesi, polisi görev yapamaz hale getirdi. Buradan çıkaracağımız en önemli sonuç; polisin yaklaşık 1 asır önce çıkarılan kanunlarının revize edilmesi gerekliliğidir. Zaman zaman kanuna yapılan yamaların yeterli olmadığı ve günümüz koşullarına uyum sağlayamayacağı ortadadır.

Polisi görevi dolayısıyla soruştururken, polisin bağlı olduğu kanunlar ön planda tutulmalıdır. Polis suç işlediğinde 2 katı ceza alması gerektiği tezini savunan kişi, polise karşı suç işlendiğinde ise karşı tarafın da 2 katı ceza alması gerektiğini ve gerekliliğini bilmelidir. Görev yaparken devleti temsil eden kolluk kuvvetlerinin, küçük duruma düşmemesi ve temsiliyetine zeval getirmemesi adına kanunlarla korunması önemlidir. Türk Polis Teşkilatı için günümüz şartlarına uygun bir teşkilat kanunu çıkarılması mecburidir, kaçınılmazdır.